Docu Beperkt Houdbaar grijpt je naar de strot

De documentaire Beperkt Houdbaar van Sunny Bergman, over het rigide schoonheidsideaal waaraan vrouwen blootstaan, werd 8 maart uitgezonden bij de VPRO. Haar film greep me naar de strot. Niet alleen door rake opmerkingen van redacteuren en plastisch chirurgen maar ook vanwege in Amerika trendy vaginale ingrepen; voor een perfecte Playboy-doos….

 

Ik had al gehoord dat haar docu eraan zat te komen, en was er razendbenieuwd naar, omdat het onderwerp momenteel zo'n topic in de media is. Toen ik begreep dat haar uitgangspunt vooral haar persoonlijke angst is als 34-jarige, bang voor uiterlijk verval, dacht ik eerst nog; 'ach joh, da's typisch iets voor jouw generatie, omdat op die leeftijd nu eenmaal de eerste tekenen echt zichtbaar worden. Toen ik vervolgens in haar film kennismaakte met haar lesbische moeder die met een vriendin in de jaren'70 al een docu had gemaakt over de opkomst van het nu heersende schoonheidsideaal, dacht ik nog steeds: die is met haar eigen queeste bezig. Maar gaandeweg raakte ik steeds meer bevangen door de de keuze van onderwerpen en de manier van filmen waarmee ze haar afkeer kracht bij zet, en antwoord probeert te vinden op het waarom en hoe ver het kan gaan. 

 Even een krasje wegpoetsen

Ze bracht onder meer een bezoek aan de schoonheidsingrepenbeurs New Beauty, waar 'filler' arts Leo Rozelaar zei dat een Botoxje nemen vandaag de dag net zoiets is als een krasje wegpoetsen op je auto. Boink, de eerste voltreffer; hoezo worden auto's tegenwoordig vergeleken met een vrouwenhuid? Gedegradeerd tot een must-have gebruiksvoorwerp, een accessoire? En Rozelaar vervolgde met euro-tekens in zijn ogen dat je niet vroeg genoeg kunt beginnen met spuiten om die rimpels zo lang mogelijk uit te stellen (technisch gesproken klopt het, maar toch…): 'Ik krijg vrouwen bij me van 30-35 jaar die zeggen te vrezen voor de diepe lijnen in het gezicht van hun moeders.' Vervolgens bevestigt een secretaresse nog eens dat wie er goed uitziet, ook zakelijk succesvoller zal zijn – en helaas, het is waar, zo blijkt uit diverse onderzoeken- maar wel jammer.

Allemaal naar Second Life 

Op diezelfde beurs gooit plastisch chirurg Baulard het over een andere boeg. Volgens hem willen mensen die een ingreep ondergaan niets liever dan normaal zijn. Maar was tien jaar geleden normaal zijn, echt nog normaal zijn, tegenwoordig is die grens dramatisch opgeschoven naar een beeld wat wij in de bladen zien: gephotoshopte vrouwen en mannen. Dat is nu de standaard, voor wat normaal heet. Maar dat is niet normaal! Dat is, zoals een Amerikaanse schrijfster later in de documentaire zegt: een gecreeerde schoonheid ofwel science fiction. Een beeld dat helemaal niet voorkomt inde natuur, of wellicht is voorbehouden aan 5% van de mensheid. En zuur denk ik dan maar dat we beter met z'n allen entiteiten kunnen worden, zwevend in Second Life en echt kunnen SPELEN die we willen zijn.

Toen glamour kwam…. 

Sinds glamour eind jaren tachtig z'n intrede deed, moest alles wat maar enigszins visueel uitgebeeld kon worden door een designmolen gehaald worden. Strak, glad, afstandelijk, koel, stil, berekenend, anoniem, androgyn. Een droom waar je naar kijkt, maar die je niet beleefd. Een verengend beeld dat wel je brein inzakt, en als je maar lang genoeg aan die beelden wordt blootgesteld (een zeventien jarige heeft er tegenwoordig van haar geboorte al ruim 250 duizend voorbij zien komen, blijkt uit onderzoek!) wordt het vanzelf onderdeel van jouw werkelijkheid. Een vertekende werkelijkheid…..Kun je daar niet tegen? Ach, zegt Femmetje de Wind, hoofdredacteur van Jackie dan 'dan ben je gewoon onzeker'. Een waarheid als koe, maar welk mens is niet onzeker? Alleen cyborgs zijn dat niet…..want geprogrammeerd. 

De perfecte Playboy-doos

Sunny besluit met een scene bij een -naar gezegd- beroemd plastisch chirurg in de States die een master is in het maken van zoals hij het noemt de ultieme Playboy vagina. De hit aan de overkant van de grote plas. Hoe zoiets eruit ziet? Nou als het geslacht van een 5-jarig meisje. Netjes gesloten, alleen een spleetje is zichtbaar. Bergman heeft natuurlijk ook niet nagelaten om zo'n ingreep shocking in close-up te filmen. En ze bereikt haar doel, want je krijgt een hekel aan die man, helemaal als hij breedgrijnzend vertelt dat hij 350 duizend dollar per maand verdient met het Playboy-proof maken van dozen en andere ingrepen. En als toetje vertelt een schuchtere tiener die het ook laat doen ook nog eens dat ze 2000 dollar korting krijgt van hem als ze erover vertelt voor de camera. Overigens geen onbekend fenomeen, vaak krijg je het (ook in Nederland) dan zelfs voor niets, maar het is een scoop waar elke journalist natuurlijk op zit te wachten, om het verhaal tot een echt smeuiig einde te kunnen brengen. Ook Bergman is niet vies van een lekker sausje.

Maar toch, je moet er niet aan denken dat die vrouwen nog kinderen gaan krijgen. Wat voor een vertekent zelfbeeld moeten zij wel niet krijgen als ze zien dat mama haar doos heeft laten verbouwen naar een evenbeeld dat vrijwel niet bestaat? Die kinderen krijgen waarschijnlijk in de puberteit nog een grotere hekel aan zichzelf dan ze normaal gezien de hormoonstorm al zouden krijgen.

Anyway, je kunt de documentaire bekijken via haar website www.beperkthoudbaar.info en ook commentaar achterlaten.

Lees ook de gastcolumn van beautyjournalist Karen van Ede waarin zij zich afvraagt of Bergman soms gesponsord wordt door Dove

Lees ook:Sunny Bergman heeft geen liposuctie ondergaan
Lees ook:Amsterdam krijgt prostitutiemuseum
Lees ook:Filmpjes: debat Beauty+ over cosmetische chirurgie
Lees ook:Bergman Kliniek opent half mei in Amsterdam
Lees ook:Geobsedeerd door Yolanthe